Er zijn mensen die beweren dat managen een apart vak is en als je dat eenmaal beheerst, je dat overal kunt uitoefenen. Met andere woorden, of je leider bent van een koffiebranderij of van een toneelacademie, dat maakt niets uit. Managen is managen! Een leider begeleidt en ondersteunt de proceskant van de organisatie en heeft geen bemoeienis met het product.
Maar, hoe kun je processen begeleiden als je geen weet hebt van de producten van je organisatie? Toegegeven, je hebt specialisten nodig die hun vakkennis inbrengen. Daarbij zal de leider moeten beslissen welke deskundigheid hij moet inhuren. En, op grond waarvan is de ene deskundige beter dan de andere? Zonder kennis van inhoud kan hij dat niet bepalen. Vergelijk het maar met de vrachtwagenchauffeur. Het maakt nogal wat uit of je chemicaliën vervoert, pluimvee of slachtvee naar Italië…
De oplossing is ook niet om een raad van inhoudelijke adviseurs om de leider heen te formeren. Hij raakt daardoor de greep op zijn organisatie kwijt en wordt afhankelijk van deze adviesraad en misschien zelfs manipuleerbaar. Een leider moet zichzelf verdiepen in de producten van zijn organisatie en moet daartoe ten minste de taal van de inhoudsdeskundigen verstaan. Dit vereist een bepaalde instelling van de leider, een houding die laat zien dat hij zich identificeert met zijn organisatie. Hij zal ook moeten afrekenen met de quasi deskundigen met hun onhebbelijke gewoonte om in specialistisch vakjargon de leider allerlei belangwekkende voorstellen te doen waarvan hij de consequenties niet geheel kan overzien. Ik durf te stellen, dat als een inhoudsdeskundige niet zodanig kan formuleren dat de globaal inhoudelijk ingevoerde leider het begrijpt, de zogenaamde deskundige niet deskundig is maar slechts arrogant.
Als leider moet je van je medewerkers eisen dat zij op een adequate wijze communiceren en zich niet bedienen van “geheimtaal”. Zelf zul je als leider voldoende “bij kennis” moeten zijn, zodat je ook echt leiding kunt geven aan je organisatie. Gebrek aan kennis van zaken bij de leider leidt anders onherroepelijk tot domme besluiten en ongezonde afhankelijkheid, maar in ieder geval niet tot goed management. Zoals de Engelsen zeggen:
Wanneer u van uzelf een ezel maakt, zal men op u rijden.
(uit: “MENS & LEIDER”, reflectie op leiderschap, Han Berghs, 2013)