Bezuinigers op cultuur komen doorgaans zelf niet uit de culturele sector. Wel zo gemakkelijk. Zonder gevoel voor kunst of cultuur, is theater, muziek, beeldende kunst en zelfs architectuur voor niet-ingewijden alleen maar franje. Dus nu, in deze jaren van economische teruggang, kan het mes in cultuur…
Hersenonderzoek is tegenwoordig heel populair onder wetenschappers, maar ook gewone stervelingen willen weten wat er in ons kopje omgaat, en vooral in andermans kopje. Vaak toont hersenonderzoek aan wat we eigenlijk allang weten. Neem nou de ontwikkeling van onze hersenen. We weten al heel lang dat in bepaalde fasen van onze jeugd we heel gevoelig zijn voor bepaalde prikkels die we dan ook meteen oppikken. Het is bekend dat kinderen vanaf groep vier van de Basisschool in staat zijn om heel veel geheugenkennis op te doen en snel vaardigheden aan te leren. Ik moet helaas zeggen dat men dat in het moderne onderwijs vaak lijkt te vergeten.
Een onderzoeker legde onlangs tijdens een lezing het publiek uit waarom mensen afkomstig uit Oost-Europa zo gemakkelijk de voor ons westerlingen ingewikkelde ritmische patronen kunnen spelen. Ja, natuurlijk, de volksmuziek uit Oost-Europa wordt juist gekenmerkt door snel wisselende maatsoorten in één stuk, en de kinderen uit die streken krijgen deze muziek met de paplepel ingegoten. De onderzoeker beaamde dit, maar voegde er aan toe, dat bij kinderen in de hersenen de culturele regels van onder andere taal en muziek voor een groot deel van het leven worden vastgelegd. Daarom zou een tweede taal, op latere leeftijd aangeleerd, nooit de nuances van de moedertaal kunnen krijgen. Kinderen tweetalig opvoeden daarentegen gaat probleemloos. Sterker nog, mensen die tweetalig zijn opgevoed, blijken een veel sterker taalgevoel te hebben ontwikkeld dan eentalige mensen. Datzelfde geldt voor kunsteducatie. Kinderen eerst laten rijpen alvorens ze kunstzinnig te ontwikkelen, is in dit verband een slecht idee. Uiteraard moet een kind eraan toe zijn, maar afwachten totdat hij zelf aangeeft iets te willen leren, lijkt mij in de meeste gevallen aan de late kant… Kijk wat een kind doet, sluit daarbij aan, voeg er iets aan toe, daag het uit, maak van een school weer een school. In ieder geval is het van de zotte om het leervermogen van kinderen te negeren, zeker nu hersenonderzoekers aantonen dat de culturele regels die in de vroege kinderjaren en in de jeugd worden aangeleerd, ankerpunten blijken te zijn voor de rest van het leven.
Hadden onze no nonsense bestuurders die nu zo hard op kunst en cultuur bezuinigen vroeger maar een degelijke cultuureducatie gehad… (ik wilde schrijven “genoten”, maar de meeste leraren van toen waren er ook al niet naar…)
Meer lezen: “School en Kunst, basisboek kunsteducatie (2012)”