Han Berghs

Verlangen we niet allemaal naar een tijdperk van redelijkheid en duurzaamheid? Een nieuwe gouden eeuw van zekerheid, zo mogelijk gewaarborgd door de staat Europa? Is dat een utopie?

Een schets van onze dromen:

Europa kent de rechten toe aan de burgers en deze worden gewaarborgd door het parlement, de vrij gekozen volksvertegenwoordiging, en elke plicht is precies geformuleerd. Ons betaalmiddel de Euro, circuleert in zuivere zilverstukken en staat daarmee borg voor zijn eigen stabiliteit. Iedereen weet hoeveel hij bezit of hoeveel hem toekomt, wat toegestaan en verboden is. Alles heeft zijn norm, zijn vastgestelde maat en gewicht. Wie in het bezit is van een vermogen, kan precies uitrekenen hoeveel rente hij elk jaar kan verwachten, de ambtenaar en de officier kunnen op de kalender met zekerheid het jaar vinden waarin ze bevorderd zullen worden en met pensioen zullen gaan. Elk gezin heeft zijn vastgesteld budget en weet hoeveel het kan besteden aan wonen en eten, aan zomervakantie en sociale verplichtingen, bovendien heeft men beslist een klein bedrag zorgvuldig apart gehouden voor onvoorziene gebeurtenissen, voor ziekte en medische hulp. Wie een huis bezit, beschouwt dit als een zekere woonplaats voor kinderen en kleinkinderen, hoeve en bedrijf worden van geslacht op geslacht overgeërfd. Terwijl een zuigeling nog in de wieg ligt, legt men in de spaarpot of op de spaarbank al een eerste bedrag opzij voor zijn levensweg, een kleine reserve voor de toekomst.

Alles staat in dit uitgestrekte rijk onwrikbaar op zijn plaats, bovenaan een grijze president; maar als hij komt te sterven, weet men, zal er een volgende komen en er zal niets veranderen aan de weloverwogen orde. Niemand gelooft in oorlogen, revoluties en omwentelingen. Elke vorm van radicaliteit en geweld lijkt onmogelijk geworden in dit tijdperk van redelijkheid en zekerheid, in onze dromen…

Vrij naar een fragment uit ‘De wereld van gisteren’ van Stefan Zweig (1881-1942)

(uit: Verdwaalde Hagel, 2015)

Vroeger was het heel normaal om je ouders met ‘u’ aan te spreken. Tegenwoordig is dat een uitzondering. Overal wordt er vrolijk op los getutoyeerd. En ik vind het prima hoor. Het maakt de afstand tussen mensen kleiner, minder formeel en de communicatie is daardoor heel direct.

Ook voelt het horen noemen van je naam in een zin als vertrouwd en prettig. Mensen die jij bij hun voornaam noemt, horen bij jou, bij jouw intimi. Stel, je hebt het over minister-president Rutte, en je noemt hem Mark, dan wek je de suggestie dat hij bij jou hoort, of in ieder geval, jij vindt dat je bij hem hoort. Nogmaals, ik heb daar geen bezwaar tegen, maar als het gaat over de moordenaar van Pim Fortuyn, Volkert van de Graaf, en in de krant staat een kop:

“Volkert is Staat te slim af,” dan heb ik daar wel problemen mee.

Hij hoort niet bij mij, en volgens mij ook niet bij de journalist die het stukje schreef.

Nog zo een: Joran van der Sloot zit in een Zuid-Amerikaanse gevangenis wegens moord. Hij is daar om hem ‘moverende redenen’ getrouwd. Een krantenkop: “Joran getrouwd,” is ongepast. Het in tv-programma’s hebben over ‘Joran’ die dit of dat, etc., stuit mij tegen de borst. Het hoort niet, in ieder geval niet bij mij.

Ben ik nou zo gevoelig of hebben anderen gewoon geen stijl (meer)?

(uit: ‘Verdwaalde Hagel’, 2015)

Niets is meer wat het lijkt. Vrienden op Facebook zijn geen vrienden maar plaatjes. Karakteristieken van steden en landen vervagen door gefotoshopte karikaturen die over de hele wereld verspreid worden. Maar het kan nog erger.

Neem nou Maastricht. Het Vrijthof is een van de mooiste pleinen van Nederland, zo niet van Europa. Een groot deel van het jaar massacreren de Maastrichtenaren zelf het plein ten behoeve van tal van evenementen en festijnen. Onlangs werd er met enorme kartonnen panelen het San Marcoplein van Venetië nagebootst om als decor te dienen voor een aantal concerten van André Rieu met Italiaanse sterren. Van het Vrijthof zelf was niets meer te zien.

Straks gaan de Italianen op het San Marcoplein nog het Vrijthof nabouwen en laten ze er Beppie Kraft, een Maastrichtse volkszangeres, optreden.

Ook Europa is niet meer wat het was. Je zou er de weg kwijtraken.

(uit: ‘Verdwaalde Hagel’, 2015)

Intermezzo
De quasi almacht
van arrogante gewaden

Tegenwoordig de
krijtstrepen pakken
hoog verscholen
in kantoren

De heersende macht
met geweld als vehikel

Glad verhulde barbarij

De vernietiging van
vrede en verzoening als
menselijke waarden

Een voorspelbare
regelmaat van beweging
in kleine en grote
slingers van tijd
met menswaardigheid
als intermezzo

Intermezzo
Die Quasi-Allmacht
arroganter Gewänder

Heutzutage die
Nadelstreifenanzüge
hoch in Büros
versteckt

Die herrschende Macht
mit Gewalt als Vehikel

Glatt verhehlte Grausamkeit

Die Vernichtung von
Frieden und Versöhnung als
menschliche Werte

Eine vorhersagbare
Regelmäßigkeit von Bewegung
in kleinen und großen
Pendeln der Zeit
mit Menschenwürde
als Intermezzo

L’intermède
La soi-disant omnipotence
des habits d’arrogance

Aujourd’hui les
costumes de traits de craie
cachés très hauts
dans les grands bureaux

Le pouvoir dominant
avec la violence comme véhicule

Une barbarie polie, masquée

La destruction de la paix et de
la réconciliation comme
valeurs humaines

La régularité prévisible
du mouvement
dans les petites et
grandes guirlandes du temps
et la dignité humaine
comme intermède

Intermezzo
The quasi omnipotence of
arrogant robes

Nowadays the
chalk-line suits
high and
under cover

The lust of power with
violence as a vehicle

Hidden, smooth-spoken barbarism

The destruction of
peace and reconciliation as
human values

A predictable and
regular movement in
small and large
oscillation of time
with dignity as
intermezzo

Uit: Lotharius, 40 Reflections (Han Berghs, 2012)